Apikal rezeksiyon (kök ucu rezeksiyonu) , dişin periapikal dokusunda oluşan lezyonun temizlenerek enfekte olan dişin kök ucunun kesilmesi işlemidir. Diş kökünde meydana gelen enfeksiyonlar çoğunlukla diş çürümesinden kaynaklanan mine hasarıdır. Bakteriler, enfeksiyonlu bölgelerden girerek dişlerdeki sinir ve damarlar aracılığıyla dişin köküne nüfuz eder. Meydana gelen doku hasarı nedeniyle damarlar genişleyerek sinirlere baskı uygular. Bu baskı şiddetli ağrılara yol açar. Tedavi edilmediğinde oluşan iltihap, apse oluşumuna zemin hazırlar. Bakteriler, müdahale edilmediği takdirde yayılımı ilerleyerek kalbe veya beyne nüfuz edebilir ve farklı hastalıklara sebebiyet verebilir.
Apikal rezeksiyon nedir?
Kök ucu rezeksiyonu veya apisektomi olarak da bilinen apikal rezeksiyon işlemi, hasar gören dişi ve dişin işlevini korumak, enfeksiyonun daha fazla yayılmasını önlemek amacıyla uygulanan cerrahi bir tedavi yöntemidir. Bu işlem, iltihabı iyileştirmek ve diş kaybına yol açılmaması için kök kısmında hasar gören kısmı ve çevresindeki iltihaplı dokunun çıkarılması ve enfekte bölgenin temizlenmesiyle gerçekleştirilir.
Dişlerde kök ucu rezeksiyonu neden yapılır?
Dişte geçmeyen bir ağrı varsa ve kanal tedavisi başarısız olmuşsa ya da diğer diş tedavileri işe yaramıyorsa dişin kökünde iltihaplanma vardır ve cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir. Diş kökünde meydana gelen iltihaplanma hasta tarafından fark edilmeyebilir. Röntgen görüntüsünde hasarlı kısım net bir şekilde belirlenebilmektedir.
Yapısı ve dizilimi gereği kök kanal sisteminde oluşan bakteriler, tedavi edilmediğinde maksiller üzerinden sinüse kadar ilerleyen kemik boyunca apikal inflamasyona sebebiyet verebilir. Dişte şiddetli ağrı ve dokunmaya karşı aşırı hassasiyet, apikal rezeksiyonu zorunlu hale getirir. Apikal rezeksiyon işlemiyle, enfeksiyon derinden temizlenerek enfeksiyonun yayılması önlenir.
Apikal rezeksiyonda başarı oranı nedir?
Klasik yaklaşıma göre; minimal invaziv yöntem ile apikal rezeksiyonda başarı oranı yüzde 90-95’e çıkmaktadır. Bu yöntemin uygulanışı; kök ucu etrafındaki ikincil kanallar tespit edilerek dikkatli bir şekilde ayrılır. Bu yöntemle , özellikle iltihaplı doku çıkarılırken çevre doku daha rahat bir şekilde korunur. Bu nedenle işlemden sonra ağrı daha az görülmektedir. Temiz ve iyi doldurulmuş kanallar endodontik başarının temelini oluşturur.
Apikal rezeksiyon(Kök ucu rezeksiyonu) ameliyatı nasıl yapılır?
Apikal rezeksiyon işlemi sırasında, hasarlı diş kökünün bulunduğu bölgenin yan tarafından küçük bir pencere açılarak ilthaplı köke ulaşım sağlanır ve uç kısmından birkaç milimetre kısaltılarak hasar görmüş iltihaplı doku bölgeden çıkarılır. Rezeksiyonun hastada herhangi bir ağrı ya da acıya yol açmaması için lokal anestezi uygulanır. Özel durumlar ya da hastanın talebi üzerine genel anestezi veya sedasyon da uygulanabilmektedir. Bu uygulama, hasar gören kökün konumuna ve durumuna bağlı olarak hazırlıkla birlikte 30 ila 45 dakikalık bir operasyondur. Zaman değişiklikleri, yapılacak müdahalenin ağız içinde hangi bölgeye yapıldığına ve hangi koşulların mevcut olduğuna bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, arka azı dişlerdeki bir işlem, dar görüş açısı nedeniyle sürede değişikliğe neden olabilmektedir.
Ameliyat aşamaları
İnflamasyonun Lokalizasyonu
Tedavinin başında diş kökündeki iltihaplanma belirlenir. Kanal tedavisinin daha önce denendiği halde işe yaramadığı durumlarda lokal anestezi altında apikal rezeksiyon uygulanır.
İltihaplı Dokunun Çıkarılması
Kökteki lezyonun büyüklüğüne, dişin kökünün aldığı hasar durumuna göre tedavi için küçük bir kesi ile pencere açılır. Rezeksiyon esnasında iltihaplı dokular, kök ile birlikte kesilerek temizlenir ve tekrar doldurulur. Bu sayede hasarlı doku tamamen ortadan kaldırılır.
Kök Ucunun Çıkarılması
Diş kökü yaklaşık iki ila üç milimetre kısaltılır. Sadece nadir durumlarda diş kökü üzerinde daha büyük kesikler yapılmaktadır. Örneğin diş kökünün yapısında belirgin bir yamukluk varsa veya daha önceki tedavi esnasında çok ince bir kanal aleti kanal içerisinde kaldıysa kökün daha fazla kısaltılması gerekebilir. Bölge iyice temizlenir ve dolgu ile doldurularak açılan doku geri kapatılır ve yara dikilir. Son olarak bir röntgen çekilir ve bu şekilde sonuç kontrol edilebilir.
Apikal rezeksiyonda iyileşme süresi ve başarının kontrolü
Genellikle yumuşak dokudaki yara, apikal rezeksiyondan sonra yaklaşık yedi ila on gün arasında iyileşir ve dikişler alınır. Kemiğin iyileşme süreci ise yaklaşık üç ila altı ay sonra yeni röntgenler çekilerek gözlemlenir. İyileşme aşaması sona erdiğinde tedavinin başarısı net bir biçimde belirlenebilir.
Apikal rezeksiyon ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Ameliyat sonrası doğru davranış ile oluşabilecek komplikasyonların önüne geçebilir ve yaranın iyileşme sürecini en iyi şekilde yönetebilirsiniz.
- Lokal anesteziden kaynaklanan uyuşukluk geçene kadar yemek yemekten ve sıcak içecekler tüketmekten kaçınmanız gerekmektedir. İşlem gören dokunun iyileşmesine yardımcı olabilmek adına operasyondan hemen sonra kafein, süt ürünleri ve alkollü içeceklerden kesinlikle uzak durmalısınız.
- Tütün tüketimi yara iyileşme hızını önemli ölçüde etkilemekte ve komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bu sebeple, yara iyileşene kadar sigara içmemeniz tavsiye edilmektedir.
- İşlem yapılan bölgeyi aralıklı olarak (kısa süreli tekrarla) soğuk bir jel ya da buz ile baskı uygulayabilirsiniz. Soğuk uygulaması, tedaviden sonra oluşabilecek semptomları en aza indirir, şişlik oluşumu ve morarmayı önlemektedir.
- Fiziksel aktiviteden uzak durmalısınız. (ortalama bir hafta boyunca). Fiziksel aktivite, kan dolaşımını hızlandırarak operasyon sonrası kanama riskini artırır.
- Dikişin zarar görmesini önlemek amacıyla yara yerini dokunmamak önemlidir. İyi bir ağız bakımı da iyileşme süreci olumlu etkilemektedir.
- Dikişlerin alınma süresi ortalama yedi ila on gündür. Kemikteki iyileşmeyi gözlemlemek için ise üç ila altı ay sonra röntgen ile kontrolü sağlanmaktadır.
Apikal rezeksiyon fiyatı
Tedavi ücreti uygulama yapılan dişteki kök sayısına göre belirlenir. TDB 2023 yılı fiyat tarifesine göre apikal rezeksiyon fiyatı KDV dahil şu şekildedir:
- Tek köklü olan alt ve üst ön grup, alt küçük azı dişlerde 2525TL,
- İki köklü olan üst küçük azı ve alt molar dişlerde 2930TL,
- Üç köklü olan üst büyük azı dişlerde ise 3365TL dir.
Belirtilen ücretlere kanal tedavisi fiyatları dahil değildir. Tedavide ayrıca kistin büyüklüğüne göre greft ve membran kullanılması tedavi ücretini artırır.
Apikal rezeksiyonun riskleri ve potansiyel yan etkileri
Apikal rezeksiyon, cerrahi bir operasyondur. Her cerrahi operasyonda olduğu gibi diş hekimliğinde apikal rezeksiyonun başarısız olmasıda dahil bazı riskler mevcuttur. Ameliyat sonrasında oluşabilecek kanama, enfeksiyon, dil, çene ve/veya alt dudakta kalıcı olabilecek ağrı, şişlik ve his bozuklukları bunlara örnektir.
Maksiller sinüs yaralanması: Maksiller, apikal rezeksiyon sırasında hasar alır ya da tahriş olursa iltihaplanabilmektedir. Maksillere açılan ek bir sinüs durumunda yara dikilmeli ve ortalama 4 hafta boyunca hasta sümkürmemelidir. Ağız içerisinde ve burun boşluğunda da buna bağlı olarak yaralar oluşabilmektedir.
Sinir yaralanmaları: Özellikle alt çenede uygulanan apikal rezeksiyon sonrası his bozukluklarının kalıcı olma riski mevcuttur. Küçük azı ve azı dişlerine yapılan işle alt dudakta uyuşukluk yapabilir. Buradaki Trigeminal sinirler, alt dudak ve alt dişlerin hissedilmesini sağlar. Bu sinirlere ameliyat sırasında oluşabilecek tahriş ve buna bağlı olarak iltihaplanma ile hasar görürse bahse konu semptomlar ortaya çıkabilir. Çoğu hastada uyuşukluk azalarak kaybolur, ancak ender olarak kalıcı olabilmektedir.
Çevre diş köklerinin zarar görmesi: Hastanın diş kökü yapısal olarak birbirine yakın olduğu durumlarda operasyon esnasında diş kökünün çevresindeki köklerin hasar alma riski mevcuttur.
Apikal rezeksiyon, dişinizi tekrar uzun yıllar kullanmanızı sağlayabilir.