Pek çoğumuzun ağzında bir yada bir kaç tane diş dolgusu var. Var olan herşeyin olduğu gibi bununda bir kullanım ömrü var elbette. Peki diş dolgusu ne kadar dayanır?
Eminim ki sizde dolgu yaptırdığınız tarihi bırakın belkide yılını bile hatırlamıyorsunuz. Ama endişelenmeyin, bu dolguların standart bir kullanım ömrü ve son kullanma tarihi yok.
Bu nedenle bu yazımızda yıllar önce yaptırdığınız diş dolgunuz için ne zaman kontrol yaptırmalısınız, ortalama kaç yıl sonra yenisi ile değiştirmeyi düşünmelisiniz ve bu yapım sürecinde diş dolgusu ne kadar sürer açıklamaya çalışacağım.
Diş Dolgusu Ne Kadar Dayanır?
Diş dolgusunun ne kadar dayanacağı; hem dolgu yapılan hastanın ağız hijyenine olan titizliği, hem de yapılan dolgunun büyüklüğü ve kullanılan malzemeler ile doğrudan ilgilidir. Dişinize yapılan dolgunun çok büyük olmadığını ve uygulama yapılan dişinde sağlıklı olduğunu varsayarsak diş dolgunuzun on yıllar boyunca sağlıklı bir şekilde hizmet etmesini bekleyebilirsiniz:
- Gümüş amalgam dolgular 15-20 yıl arasında bir dayanıklılığa sahiptir.
- Altın dolgular ise ortalama 20-30 yıl arasında sağlıklı bir şekilde ağızda kalabilirler.
- Kompozit dolguların kullanım ömrü ise 7-10 yıl arasındadır ve bu sürecin sonunda yenisi ile değiştirilmesi gerekir.
Dolgunun Neden Değiştirilmesi Gerekli?
Dişe yapılan dolgunun değiştirilmesini gerekli kılan bir kaç durum vardır:
Dolgunuz düşer yada yerinden oynar: Bu hem klinikte hemde hasta tarafından en kolay tespit edilen nedendir. Dolguyu yanlışlıkla yutmadıysanız dolgunuzu değiştirmeniz gerektiğine dair elinizde sert ve net kanıtlarınız vardır.
Dolgu üzerinde çatlak ve kırık oluşumu: Altın dolgular dışındaki diğer dolgular zamanla kırılabilir ve çatlayabilir. Bunun nedeni tükettiğiniz sert bir yiyecek yada dolgunun altında başlayan yeni bir çürük oyuğu sonucu dolgunun altının desteksiz kalması olabilir.
Dolgu kenarlarında sızdırma: Dişler üzerine yapılan dolgular, diş yapısı ile kimyasal bir reaksiyona girmezler ve diş ile sınırlı bağlantıya sahiptirler. Altın ve gümüş amalgam dolgular diş ile tamamen mekaniksel bir bağlantıya sahipken, estetik kompozit dolgular ise mekano-kimyasal bağlantıya sahiptir.
Zamanla diş ile dolgu arasındaki bu bağlantıda çözülmeler ve mikro aralanmalar meydana gelir. Ağız içerisinde bulunan çürük yapıcı bakteriler ise bu mikro çatlaklardan girerek dolgu altına doğru ilerler ve kolayca dayanıksız olan dentin dokusuna ulaşarak çürük oluşumuna neden olabilirler.
Dolgunun zamanla yıpranması: Hem ağzımızdaki dişlerimiz hemde yapılmış olan dolgularımız zamanla aşınarak yıpranır. Bazı olgularda bu aşında diş yüzeyine kadar devam ederek dişinizin çürümesine neden olabilir.
Dolguya yakın başka bir bölgede çürük gelişimi: Diş hekimleri dolgu yaparken genellikle mümkün olduğunca sağlam diş dokusunu korumaya çalışırlar. Dolgu dişin belirli bir yüzeyini doldurduğu için dişin diğer yüzeylerinde başlayan bir çürük, eski dolgunuzun altına doğru ilerleyerek büyük hasarlar meydana getirebilir.
Amalgam ve altın dolgularda dolgu tamiri mümkün olmadığı için eski dolgununda sökülerek değiştirilmesi gerekir.
Yapım esnasında iyi bitirilmemiş ve cilalanmamış dolgu yüzeylerinde bakteri birikimi daha fazla olur ve diş daha fazla bir asit saldırısına maruz kalır.
Yapıları açısından ana dişlere oldukça benzeyebilen diş dolguları için iletilen en fazla şikâyet dolgunun aniden düşmesidir. Diş dolgularının aniden düşmesi birçok nedene bağlı bir şekilde değişmekle beraber en çok karşılaşılan sebep çok sert olan bir maddenin ısırılması durumudur. Bu sebeple dişleri kırabilecek her çeşit maddeden (özellikle de kabuklu olan kuruyemişlerin diş ile kırılmaya çalışılması gibi) kesinlikle kaçınmak gereklidir.
Geçici Diş Dolgusu Ne Kadar Dayanır?
Diş kaybının en temel sebeplerinden biri olan diş çürümeleri, erken sürede tespit edildiği zaman diş dolgusu yöntemiyle rahatlıkla tedavi edilebilir.
Ancak bazen dişlerde meydana gelen çürükler o kadar derinlere ilerlerki dişin tek aşamda doldurulup sağlıklı bir şekilde kullanılması mümkün olmaz.
Böyle olgularda diş hekimleri daimi dolguyu yapmadan önce, dolgu sonrasında dişte oluşabilecek sızıyı azaltan ve diş yüzeyinin tamir edilmesine katkıda bulunan geçici diş dolgularını tercih edebilir.
Geçici diş dolguları genellikle dişin kendi kendini tamir mekanizması olan tersiyer dentin oluşturma sürecini sağlıklı bir şekilde götürmek için yapılır ve bu süre pratikte 21 gündür.
Kanal tedavisi sürecinde de geçici diş dolguları kanal pansuman randevuları arasında sökülmesi ve yapılması daha kolay olsun diye geçici dolguları tercih ederler.
Cam ionomer siman gibi uzun süreli geçici dolgular ortalama 6 ay ağızda sorunsuz kalabilir. Ancak dolgu yüzeyi büyüdüğünde bu süre için kesin bir tarih vermek mümkün değildir. Çübkü en küçük darbede bile geçici dolgunuz kolayca kırılabilir.
Eğer dişinizdeki geçici dolgunun bir kaç aydan daha uzun süre ağzınızda kalması gerekiyorsa, daha dayanıklı olan daimi dolgu maddelerinden birini tercih etmek kötü sürprizlerde karşılaşmanızı önlemeye yararlı olacaktır.
Diş Dolgusu Ne Kadar Sürer?
Eski dolgunuzun sökülerek değiştirilmesi yada yeni bir diş dolgusu yapılması genellikle klinikte tek randevuda gerçekleştirilir ve ortalama 30-40dakika sürer.
Amalgam gibi sökülmesi esnasında vaporize olan civa buharının eliminasyonu için özel ekipmanlar kullanıldığı için çalışma süresi 5-10 dakika uzayabilir.
Tedavi sürecinde diş hekimi öncelikli olarak tedavi yapılacak dişi uyuşturarak, konforlu bir tedavi süreci geçirmeniz için gerekli hissizliği sağlar.
Estetik olan kompozit dolgu yapımında, diş hekiminiz uygulamaya başlamadan hemen önce renk skalası aracılığıyla diş rengini titiz bir şekilde tespit ederek uygun olan dolgu seçimini yapar.
Eski diş dolgunuz sökülerek, varsa dolgu altındaki çürük yüksek devirli cihazlar vasıtası ile temizlenir.
Temizlenen diş yüzeyine dolgunun daha iyi bağlanması sağlamak amacıyla özel asit solüsyonları ile diş yüzeyi bir miktar pürüzlendirilir ve yoğun hava su spreyi ile yıkanarak kurutulurç
Kurutulan diş yüzeyine bağlanmayı sağlayan bonding ajanı uygulanır ve mavi ışık vasıtası ile sertleştirilir.
Hekiminizin tercih ettiği dolgu 2-3mm lik tabakalar halinde diş yüzeyine yerleştirilir. Diş hekimi her iki tabaka arasında ve tedavi sonunda dolgunun sertleştirilmesi için mavi ışık kullanır.
Dolumu yapılan diş yüzeyindeki artıklar ve çiğneme esnasında erken temas eden yüksek noktalar kaldırılarak diş ve dolgu yüzeyi parlatılarak cilalanır ve dolgu işlemi tamamlanmış olur.
Diş Dolgusu Ne Kadar Sürede Donar?
Kompozit dolgular klinikteki uygulama esnasında mavi ışık vasıtası ile sertleştirilir. Ancak, altın ve gümüş amalgam gibi dolgularda dolgunun sertleştirilmesi için mavi ışık kullanılmaz ve bu dolgular ortalama 24 saat içerisinde kendiliğinden sertleşir. Hastalar için kritik olan süreç dolgunun yapıldığı andan sonraki 2 saatlik süredir.
Çünkü en yoğun sertleşme reaksiyonları bu ilk iki saatte gerçekleşir ve bu sürede meydana gelebilecek ağız içerisindeki ısısal değişimler dolgunun düzgün bir şekilde sertleşmesini engelleyebilir.
Bu tür dolgularda zamanla meydana gelen sertleşme, dolgunun ömrünü uzatan kıymetli bir süreçtir. Çünkü bu dolgular sertleşme sürecinde genleştikleri için kaviteye daha iyi sıkışırlar.
Ayrıca bu dolguların zamanla aşınması sonucu yapılarından kopan mikro dolgu parçacıkları bu aralığı sürekli olarak doldurur ve dişin iç yüzeyine doğru bakterilerin sızmasını engeller.
Ancak kompozit dolgularda ise bu senaryo daha farklıdır ve kompozitler diş ile doğrudan bağlantıya sahip değildir. Diş ile dolgu arasında bond adı verilen ve dolgunun diş ile bağlantısı sağlayan adeziv ile kimyasal reaksiyona girerek bağlanırlar.
Zamanla bu bonding ajanı tükrük içerisinde bulunan enzimler ve bakterilerin oluşturduğu asit sonucu çözünmeye ve diş ile olan bağlantısını kaybetmeye başlar.
Ayrıca kompozit dolgular sertleşme esnasında genleşmezler ve aşınma sonucu ortaya çıkan partiküller bu sızıntı yapan aralıkları doldurmaz.
Kısacası siz diş hekiminize gittiğinizde doktorunuz bu dolgu sınırlarını inceleyerek kontrol eder. Sızıntı olduğunu fark ettiğinde ise size dolgunuzun değiştirilmesi gerektiğini söyler.
Ön Diş Dolgusu Ne Kadar Dayanır?
Estetik ön diş dolguları genellikle kompozit ve seramik esaslı maddelerdir. Bu tür dolgular ortalama 7-10 yıl kullanım ömrüne sahiptir.
Dolgunun ömrünü uzatmak için dişler, her öğünden sonrası düzenli bir şekilde fırçalanmalı, özellikle de akşam uyumadan önce diş ipleri yardımıyla diş aralarındaki yiyecek artıkları titiz bir biçimde temizlenmeli ve ağız hijyeni içinde gargara yapılmalıdır.
Çiğneme eylemi kendi başına dolgunun aşınması için en önemli neden olarak görülse de meydana gelebilen yeni çürüklere bağlı bir şekilde meydana gelen dolgu aşınması durumunda dolguların değiştirilmesi gerekir.
Dolguların kenar kısımlarının açılmasına bağlı bir biçimde meydana gelen sızıntı, bir müddet sonra şiddetli ağrıların ortaya çıkmasına neden olabilir. İlk etapta çok soğuk yada tatlı yiyecekler hissedilen bu ağrılar, çürüğün ilerlemesi ile birlikte nefes alışveriş esnasında bile hissedilebilir.
Bu sebeple yapılan dolguyu rahat bir şekilde kullanabilmek için dolgulara da gerekli özen gösterilmeli ve mutlaka ağız bakımı düzenli bir şekilde yapılmalıdır.
Peki sizce, sizin ağız bakım alışkanlıklarınıza bağlı olarak ön diş dolgusu ne kadar dayanır?