Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR), hekimlerin vücut dokularını ve iç organları etkileyen sağlık sorunlarını teşhis etmelerine yardımcı olan güçlü bir araştırma aracıdır. Kalp kapakçıkları, tümör taraması ve beyin sağlığını incelemek gibi pek çok tıbbi kontrol MR cihazları sayesinde yapılır. Titanyum alaşımları içeren implantların MR cihazını etkileyebileceği düşüncesi ile hastalar sıklıkla implant MR çekimine engel mi, diş implantı olan MR çektirebilir mi endişesi yaşıyor.
MRI cihazı nasıl çalışır?
MR cihazı tüm incelemeleri yaparken radyo dalgaları ve mıknatıs kullanır. İncelenen bölümlere güçlü manyetik alan ileterek tarama yapılır. Vücudun farklı bölümlere bu manyetik alana farklı sonuçlar verir. MRI makinesinin bilgisayar sistemleri, taranan alandaki iç anatomik yapıların üç boyutlu görüntülerini geliştirmek için vücudunuzun manyetik alana verdiği tepkiler hakkında bilgi toplar. MR makinesi odlukça güvenilirdir. Cihazın içinde tek yapmanız gereken hareketsiz bir şekilde uzanmaktır. Herhangi bir ağrı, sızı veya radyasyon sorunu ile uğraşmadan işlem bitirilir. MR cihazından gelecek sesleri engellemek için bir kulaç tıpasına ihtiyacınız olabilir.
MR tarayıcı türleri
MR türleri manyetik alan kuvvetine göre değişkenlik gösterebilir. Manyetik kuvvet Tesla (T) cinsinden ölçülür. Manyetik alan kuvvetine göre:
Düşük alan MR tarayıcıları: Açık MR tarayıcıları olarak tanımlanır. Bu tip tarayıcılarda tarama süresi daha uzundur.
Yüksek alan MR tarayıcıları: Kapalı MR cihazları bu tiptedir. 1,5 T MRI tarayıcı, düzey görüntü kalitesi, hızlı tarama süreleri ve vücuttaki belirli yapıların nasıl çalıştığını değerlendirme yeteneği sağlar. 3.0 MR tarayıcıları ise kalp ve beyin damarlarındaki ince ayrıntıları görselleştirmek için kullanılır.
Ultra yüksek alan MRI tarayıcıları: Yaygın olarak kullanılmayan bu tarayıcı türü genellikle araştırma işlemleri için kullanılır.
Ferromanyetik Metaller ve MR İlişkisi
Ferromanyetik metaller genellikle demir tarzı mıknatıslara, çelik, kobalt, nikel gibi alaşımlara karşı hassas olan malzemelere verilen addır. Vücut içindeki veya dışındaki ferromanyetik malzeme, MR tarafından üretilen manyetik alana tepki vererek MR cihazının sağlıklı bir tarama yapmasının önüne geçecektir.
MR cihazına girilmeden evvel mutlaka ferromanyetik malzemeler varsa hasta üzerinden alınmalıdır. Sadece hasta üzerinde değil, MR yapılacak oda içindeki ferromanyetik malzemeler de çıkarılmalıdır. Eski usul kalp pili taşıyan hastalar ile bazı eklem nakilleri de dahil olmak üzere, vücutlarında ferromanyetik madde bulunan bireylere MR uygulanamaz. Bunun dışında iş kazası sonucu vücudunda metal malzeme kalan veya şarapnel parçası kalan gaziler de MR cihazına sokulamaz.
İmplant MR’a engel mi?
Günümüzde modern implantların bir çoğu titanyum malzemeden yapılmıştır. Titanyum; ferromanyetik bir malzeme olmadığı için herhangi bir engel teşkil etmez ve endişe duymadan diş implantınz varken MR çektirebilirsiniz. Zirkonya alaşımlar için de aynı şey geçerlidir.
Geçmişte yaşanan bazı diş tedavileri MR cihazlarına girmenizi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle doktorunuza geçmişte eğer yaşadıysanız ayrıntılı bir tıbbi analiz sunmanız gerekebilir. Bunu doğru bir şekilde yapmak için diş hekiminize başvurabilirsiniz.
Diş teli ve diğer metal içerikli restorasyonlar ile MR çekilir mi?
Amalgam dolgular, metal diş telleri, metal içeren porselen dişler ve bazı takma dişler MR cihazının taramasını engelleyecek ferromanyetik malzemeler içerebilir. Güvenlik sorunu oluşturabilecek takma diş protezlere sahip insanlarda, kullanılan mıknatısların arızalanması ve ortodontik tellerin hareket etmesi olası sorunlardandır.
Ayrıca yapılan araştırmalarda yeni nesil MR cihazlarının amalgam dolgularda civa salınıma neden olduğu tespit edilmiştir.
Diş tedavisinde kullanılan bazı materyaller MR cihazını etkileyebilir
Paramanyetik: Bu tip malzemeler mıknatıs tarafından çok hızlı bir şekilde çekilmez. Güçlü bir manyetik alanda o yöne doğru manyetize olur ve manyetik alana doğru ilerler. Kalay, platin, lityum, alüminyum, tantal ve molibden gibi malzemeler paramanyetik malzemelere örnektir.
Diyamanyetik: Mıknatıs tarafından itilen maddelere diyamanyetik malzeme denir. Bu tip malzemeler manyetik bir alana yerleştirildiklerinde hafifçe manyetize olurlar. Bu hareket manyetik alanın tersine olur. Ahşap, çinko, bakır, bizmut, altın, gümüş vb. malzemeler diyamanyetik malzemelere örnektir.
Güvenlik Sorunları Yaratabilecek Diş Tedavileri
MR taramasına girmeden evvel, hastanın aklında hangi diş restorasyonlarının güvenlik sorunu yaratabileceğine yönelik bazı soru işaretleri oluşabilir. Güvenlik sorunu yaratabilecek diş restorasyonları şunlardır:
- Metal protezler
- Ortodontik braketler
- Kronlar
- Sabit bölümlü protezler
- Kısmı protez döküm
- İmplantlar
- Takma dişte yer alan mıknatıslar
- Amalgam dolgu
Sonuç
Yeni tip implantların hepsi MR cihazlarında herhangi bir güvenlik sorunu yaratmadan tedavi olmanızı sağlar; ancak geçmiş zamanlarda yapılmış olan bir implant için mutlaka kullanılan malzemelerin cinsini öğrenmeniz gerekmektedir. Ferromanyetik bir implant ile MR’a giren bir hastanın sonuçları doğru sonuç vermeyecektir. Aynı zamanda mri cihazındaki güçlü manyetik etki implantın yerinden oynamasını sağlayabilir.